Marketinqdə KPI və ölçmə, hər bir biznesin uğurlu olması üçün əsas mərhələlərdən biridir. İstər kiçik bir startap, istərsə də böyük korporativ şirkət olsun, marketinqdə KPI təyin etmək və nəticələri izləmək uğurlu strategiyanın təməlini qoyur. Bu göstəricilər marketinq fəaliyyətlərinin real təsirini ölçməyə imkan verir və marketinqdə ölçmə prosesini sistemli şəkildə aparmağa şərait yaradır.
Məsələn, reklam kampaniyası başlatdıqda, kampaniyanın yalnız görünürlüyünü deyil, həm də real nəticələrini görmək istəyirik. Bunun üçün marketinq KPI nümunələri istifadə olunur: vebsayta daxilolmalar, konversiya dərəcəsi, müştəri əldə etmə xərci və s. Əgər bu göstəricilər izlənilmirsə, reklam büdcəsi boşa xərclənə bilər və ROI (Return on Investment) mənfi ola bilər.
Marketinq göstəriciləri həm onlayn, həm də oflayn kampaniyalar üçün istifadə edilə bilər. Məsələn, sosial media reklamları, Google Ads, email marketinq kampaniyaları və ya sərgilərdə iştirak – hamısında KPI-lar mövcuddur. Burada əsas məsələ düzgün marketinqdə əsas göstəricilər seçmək və onları mütəmadi izləməkdir.
Bu məqalədə biz KPI nədir marketinqdə, hansı növləri var, necə seçilməlidir, hansı alətlərlə ölçülür və nəticələr əsasında strategiyanı necə dəyişmək olar – bütün bu mövzuları ətraflı izah edəcəyik.
Marketinqdə KPI nədir?
KPI nədir marketinqdə sualına ən sadə cavab: KPI (Key Performance Indicator) – marketinq fəaliyyətinin uğurunu ölçmək üçün istifadə olunan əsas göstəricidir. Bu göstəricilər biznes məqsədlərinə uyğun şəkildə seçilir və kampaniyanın performansını qiymətləndirməyə kömək edir.
Marketinq göstəriciləri yalnız rəqəmlərdən ibarət deyil – onlar strateji qərarların əsasıdır. Məsələn, vebsayta daxil olan istifadəçi sayını artırmaq bir məqsəddirsə, KPI bu artımı faizlə göstərir. Bu isə marketinqdə əsas göstəricilər anlayışını gücləndirir.
Məsələn:
-
Vebsayt trafikində 20% artım.
-
Sosial media izləyicilərində 15% artım.
-
E-mail kampaniyasında kliklənmə faizinin 5%-dən 8%-ə yüksəlməsi.
Bu göstəricilər, marketinq strategiyalarının işləyib-işləmədiyini göstərir. Əgər nəticələr zəifdirsə, kampaniyalar optimallaşdırılır və yeni yanaşmalar tətbiq edilir.
Niyə KPI və ölçmə vacibdir?
Marketinq effektivliyi ölçmək biznesin inkişafı üçün zəruridir. Əgər ölçmə aparılmırsa, strategiyanın uğurunu təxmin etməkdən başqa yol qalmır. Halbuki marketinqdə nəticə ölçmək daha dəqiq qərarların verilməsinə kömək edir.
Marketinqin uğur ölçüləri həm qısa, həm də uzunmüddətli nəticələri göstərir. Məsələn, sosial media kampaniyası dərhal satış gətirməyə bilər, amma brend tanınmasını artırar. Bu isə uzunmüddətli gəlirliliyə təsir edir.
Niyə vacibdir?
-
Büdcəni optimallaşdırmaq – Hansı kanalların daha çox gəlir gətirdiyini bilmək.
-
Vaxtı düzgün bölüşdürmək – Effektiv kanallara fokuslanmaq.
-
Strategiyanı təkmilləşdirmək – Nəticələrə əsaslanaraq dəyişiklik etmək.
Beləliklə, KPI-lar marketinqdə yalnız “ölçmə vasitəsi” deyil, həm də strategiyanın idarə olunmasının əsas hissəsidir.
KPI-nin Əsas Anlayışı
KPI və metrikanın fərqi
Bəzən KPI ilə metrika qarışdırılır. KPI nədir marketinqdə sualına cavab olaraq qeyd edək ki, KPI – strateji məqsədə çatmaq üçün əsas göstəricidir, metrika isə daha geniş və texniki ölçülərdir.
Marketinq göstəriciləri içində KPI-lar yalnız biznes məqsədi ilə birbaşa əlaqəli olanlardır. Məsələn:
-
Metrika: Sosial media paylaşım sayı.
-
KPI: Paylaşımlardan gələn satış sayı.
Yəni hər KPI metrikadır, amma hər metrika KPI deyil.
Marketinqdə istifadə olunan KPI növləri
Marketinqdə hədəf göstəriciləri kampaniyanın məqsədindən asılı olaraq dəyişir. Əsas KPI növlərinə aşağıdakılar daxildir:
-
Satış yönümlü KPI-lar – Gəlir, satış həcmi, konversiya dərəcəsi.
-
Brend tanınma KPI-ları – İzləyici sayı, brend axtarışları.
-
Müştəri məmnuniyyəti KPI-ları – NPS (Net Promoter Score).
-
ROI ölçmə KPI-ları – Reklam investisiyasının geri dönüşü.
Marketinqdə ROI ölçmək xüsusi əhəmiyyət daşıyır. ROI, xərclənən büdcəyə qarşı əldə edilən gəliri göstərir.
Marketinqdə Ən Sıx İstifadə Olunan KPI-lar
Trafik artım göstəriciləri
Marketinq göstəriciləri arasında ən çox istifadə edilənlərdən biridir. Google Analytics vasitəsilə vebsayta daxilolmalar izlənilir.
Konversiya dərəcəsi (Conversion Rate)
Marketinq performans ölçümü üçün əsas göstəricidir. 1000 ziyarətçidən 50-si alış edirsə, konversiya dərəcəsi 5%-dir.
Müştəri əldə etmə dəyəri (CAC)
Marketinqdə nəticə ölçmək üçün mühüm göstəricidir. CAC = Ümumi marketinq xərcləri / Yeni müştəri sayı.
Müştəri ömür dəyəri (CLV)
Marketinqdə analitika CLV-ni hesablayaraq müştərinin şirkətə gətirdiyi ümumi gəliri göstərir.
Sosial media engagement göstəriciləri
Marketinq göstəriciləri içində izləyici artımı, like, şərh, paylaşım sayı daxildir.
Email açılma və kliklənmə faizi
Marketinqin uğur ölçüləri üçün vacibdir. 1000 e-mail göndərişindən 300-ü açılsa, açılma faizi 30%-dir.
KPI Seçərkən Nələrə Diqqət Etmək Lazımdır?
Biznes məqsədlərinə uyğun KPI seçimi
Marketinqdə hədəf göstəriciləri biznes planı ilə uyğun olmalıdır.
Ölçülə bilən və izlənilə bilən KPI-lar
Marketinq performans ölçümü yalnız ölçülə bilən rəqəmlərlə aparıla bilər.
KPI-ların SMART prinsipi ilə uyğunluğu
Marketinq göstəriciləri konkret, ölçülə bilən, əlçatan, real və vaxt məhdudiyyətli olmalıdır.
Marketinqdə Ölçmə Vasitələri
Google Analytics istifadəsi
Marketinqdə analitika üçün ən çox istifadə edilən alətdir.
CRM sistemləri ilə KPI izləmə
Marketinq göstəriciləri CRM platformalarında satış və müştəri məlumatları ilə ölçülür.
Sosial media analitika alətləri
Marketinqdə analitika üçün Facebook Insights, Instagram Analytics, LinkedIn Analytics kimi alətlərdən istifadə olunur.
KPI Nəticələrinə Əsasən Strategiya Dəyişmək
KPI göstəricilərini təhlil etmək
Marketinq göstəriciləri təhlil edilərək zəif nöqtələr müəyyənləşdirilir.
Əldə olunan nəticələrə görə büdcə və resurs optimizasiyası
Marketinq effektivliyi ölçmək və marketinqdə ROI ölçmək əsasında resurslar yenidən paylanır.