Hər dəfə sosial mediada skroll edəndə qarşımıza çıxan o tanış ifadə: “Bu artıq trend olub.” Ya da kimsə deyir: “Bu ayın trendi budur.” Bəs öz-özünə düşünmüsənmi heç – trend nedir? Niyə bəzi şeylər birdən-birə bütün dünyada yayılır? Və bu trendlərin bizim gündəlik həyatımıza, geyimimizə, düşüncə tərzimizə və bəzən də pul xərcləmə vərdişlərimizə belə təsiri necə bu qədər güclü ola bilir?
Başlanğıc Nöqtəsi – Trend Necə Anlayışdır?
“Trend nedir?” deyə sual verdiyimizdə, əslində cavab çox sadə, amma çoxşaxəlidir. Əsasən trend – müəyyən bir dövrdə cəmiyyətin böyük hissəsinin maraq göstərdiyi, tez-tez təkrarlandığı və yayıldığı fikir, məhsul, davranış və ya mövzu deməkdir. Trend bir mahnı ola bilər, bir rəqs hərəkəti, bir film səhnəsi, bir cüt ayaqqabı, hətta bir yemək növü belə.
Trendin arxasında duran əsas fikir budur: insanlar buna diqqət yetirir, paylaşır və digərlərinə tövsiyə edir. Nəticədə bu fikir bir şəxsdən digərinə, sonra ondan daha yüzlərlə insana yayılaraq gündəmə çevrilir.
Sosial Media Trendi – Sürətlə Doğulub, Elə Sürətlə Də Ölən Fenomen
Bugünkü dövrdə “trend nədir” sualının cavabı çox vaxt sosial media ilə ölçülür. TikTok, Instagram, X (əvvəlki Twitter) kimi platformalarda trend demək:
-
viral video,
-
populyar səslə hazırlanan kontent,
-
geniş istifadə edilən hashtag
deməkdir.
Trend olmaq üçün bəzən sadəcə bir nəfərin fərqli bir şey etməsi, onu çəkib paylaşması yetərlidir. Əgər həmin hərəkət, səs və ya ideya insanların diqqətini çəkirsə, o artıq bir trendin doğulmasıdır. TikTok-da yayılan bir “filter” və ya bir “reels” seriyası ertəsi gün minlərlə, hətta milyonlarla insan tərəfindən təkrarlana bilir.
Ancaq sosial media trendi çox qısaömürlüdür. Bu gün viral olan bir video sabah artıq “köhnə” sayılır. Bu da trend anlayışını həm çox maraqlı, həm də bir az tələsik edir. Rəqəmsal trendləri izləmək üçün aşağıdakı linkə keçid edə bilərsiniz: https://trends.google.com/trends/
Moda Dünyasında Trend nedir? – Özünü İfadə Etməyin Yolu
Əgər sən də “trend nədir?” sualını bir dəfə də olsa moda kontekstində eşitmisənsə, bu o deməkdir ki, sən artıq bu anlayışla qarşılaşmısan. Çünki moda dünyası trend anlayışını illərdir öz mərkəzində saxlayır.
Hər fəsil dəyişəndə dizaynerlər yeni kolleksiyalar təqdim edir. Və bu kolleksiyalardakı əsas elementlər – rənglər, kəsimlər, parçalar, kombinasiyalar – sonradan trendə çevrilir. Məsələn, bu ilin yazında bütün dünyada “boz və qəhvəyi rəngin birləşməsi” trend olmuşdu. Ya da son zamanlar oversized pencəklər, “dad shoes”, minimal aksessuarlar və sadə siluetlər – bunların hamısı bir dövrün trendidir.
Moda trendi çox vaxt vizual estetika ilə bağlı olur. Gördüyümüz, bəyəndiyimiz, özümüzə uyğunlaşdırdığımız tərzlər bizim tərzimizə çevrilir. Və beləcə trend olan bir element, şəxsi stilə inteqrasiya edilir.
Marketinq və Brendlər – Trendin Ssenarisini Yazanlar
Bir çox hallarda, sən düşündüyündən daha çox trendin marketinq məqsədilə yaradıldığını görəcəksən. Bəli, brendlər və agentliklər bəzən müəyyən bir davranışı, məhsulu və ya yanaşmanı trendə çevirmək üçün planlı kampaniyalar qururlar. Çünki insanlar trendi izləmək istəyir və “geri qalmamaq” psixologiyası ilə hərəkət edirlər.
Əgər bir brend yeni bir məhsulu bazara çıxarırsa, onun ətrafında bir trend yaratmaqla daha sürətli yayıla bilir. Sosial media influenserləri bu trendlərin “reklam agentləri” kimidirlər. Məşhur biri bir paltar geyinirsə, onu paylaşırsa, o paltar ertəsi gün satışda tükənə bilər. Və ya bir texnologiya yeniliyi trendə çevrilərsə, yüz minlərlə insan onun istifadəsini öyrənmək üçün videolar izləyər.
Yəni bəzən trend təbii şəkildə doğulur, bəzənsə planlı şəkildə yaradılır.
Texnologiyada Trend nedir?– Hər Gün Yenilənən Alqoritm
Texnologiya sahəsində isə “trend nədir” sualı daha spesifik cavablarla qarşılanır. Burada əsas diqqət innovasiya və istifadəçi davranışı üzərində olur. Məsələn, süni intellektlə işləyən alətlər – ChatGPT, Midjourney, DALL·E – artıq özlüyündə trend halına gəlib.
Texnologiyada trend olan bir şey:
-
geniş istifadə olunmağa başlayır
-
developer-lər və şirkətlər tərəfindən inteqrasiya edilir
-
gündəlik proseslərə təsir edir
Məsələn, bir neçə il əvvəl mobil-first dizayn trend idi, indi isə AI-first dizayn anlayışı formalaşır.
Lokal Trendlər – Bizim Gündəmimizdə Nələr Var?
Trend yalnız “dünyada nələr baş verir” demək deyil. Trend həm də lokal ola bilər. Azərbaycanın özündə də bəzən sosial media trendləri formalaşır.
Məsələn, milli mahnıların remix versiyası TikTok-da trend ola bilər. Və ya hansısa yerli brendin başlatdığı bir “challenge” birdən-birə hər kəs tərəfindən təkrarlana bilər. Lokal trendlər daha emosional bağ yaratdığı üçün, çox vaxt daha uzunömürlü olur. Üstəlik, bu trendlər mədəni kimlik üzərində qurulduğu üçün insanlara daha yaxın görünür.
Trendə Qapılmaq Yaxşıdırmı?
Əlbəttə, hər trendi izləmək, hər “viral” olan şeyin arxasınca düşmək doğru deyil. Çünki trendlər bəzən məzmun baxımından çox boş olur. Ancaq bu o demək deyil ki, sən ümumiyyətlə trendi yox saymalısan. Əksinə – trendi müşahidə etmək, təhlil etmək və onu öz həyatına və fəaliyyətinə uyğunlaşdırmaq bacarığı çox dəyərlidir.
Trend – bir siqnaldır. O göstərir ki, insanlar hal-hazırda nə ilə maraqlanır, nə haqda danışır, nə alır, nə paylaşır. Bu isə istər bir sahibkar, istər marketoloq, istərsə də sadə bir sosial media istifadəçisi üçün mühüm sosial göstəricidir.
Nəticə: Trend Nədir – Artıq Sual Qalmadı
İndi artıq sən də bu sualın cavabını daha dərindən bilirsən: Trend nədir? Bu, sadəcə bir fikir, davranış və ya məhsulun populyarlaşması deyil. Bu – bir cəmiyyətin yönləndiyi istiqaməti göstərən rəqəmsal barometrdir.
Bəzən trendin özü bir məqsəd olur, bəzənsə o, sadəcə vasitədir. Ancaq istənilən halda trenddən xəbərdar olmaq, onu izləmək və lazım gəldikdə ona cavab vermək – müasir dövrdə hər kəs üçün vacibdir.